Dört sendika avukatı ve bir ofis çalışanının 1977 yılında İspanya’nın Madrid kentinde bulunan bürolarında sadece mesleklerini ifa ettikleri için katledildikleri tarih olan 24 Ocak her yıl "Tehlikedeki Avukatlar Günü" olarak anılıyor. Bu yıl on birinci kez düzenlenen ve Azerbaycanlı muhalif avukatlara adanan Tehlikedeki Avukatlar günü geçtiğimiz yıllarda Çin, Filipinler, Honduras, İran, İspanya / Bask ülkesi, Kolombiya, Mısır, Pakistan ve Türkiye’ye adanmıştı. Dünyanın her yerinde olduğu gibi İzmir’de bu yıl Azerbaycanlı avukatların korunması için mücadele çağrısı yapıldı. İzmir Barosu, Çağdaş Hukukçular Derneği ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği tarafından ortaklaşa düzenlenen açıklamayı İzmir Barosu Genel Sekreteri Av. Perihan Çağrışım Kayadelen okudu.
Basın açıklaması şöyle:
ON BİRİNCİ TEHLİKEDEKİ AVUKATLAR GÜNÜ
24 Ocak 2021 - AZERBAYCAN:
Azerbaycanlı Avukatların Korunması İçin Mücadele Çağrısı
Ülkemizde ve dünyanın başka ülkelerinde yönetenler, bir yandan sözlerinde "hukuk"u yüceltirlerken, diğer yandan uygulamalarında halkın hak arayışlarını ve taleplerini etkili şekilde hayata geçirmeye çalışan avukatları sınırlandırmaya çalışıyorlar. Yönetenler ile halkın hak ve özgürlükleri ne derece çatışma içinde ise avukatlar da o derece hedefte ve tehdit altındalar.
24 Ocak 1977 günü, 4 sendika avukatı ve bir ofis çalışanı İspanya Madrid’te bulunan bürolarında sadece mesleklerini ifa ettikleri için katledildiler. Bu olay yıllar sonra avukatlara yönelen baskılara karşı geliştirilen ve her 24 Ocak'ta düzenlenen "Tehlikedeki Avukatlar Günü"nün hareket noktası oldu.
Bugün, avukatlık mesleğini ifa ettikleri için tacize uğrayan, susturulan, baskı gören, tehdit edilen, zulme uğrayan, yargılanan, bazı ülkelerde işkence gören ve katledilen meslektaşlarımız için bir araya geliyoruz. Avukatların korunmasını sağlayabilecek yol ve yöntemlerin geliştirilmesi ve bu tartışmalardan sonuç alınması için sesimizi yükseltiyoruz.
Önceki yıllarda Tehlikedeki Avukatlar Günü; Çin, Filipinler, Honduras, İran, İspanya / Bask ülkesi, Kolombiya, Mısır, Pakistan ve Türkiye’ye adanmıştı.
Bu yıl, 24 Ocak 2021 tarihinde Tehlikedeki Avukatlar Günü’nün on birincisini Azerbaycanlı avukatlar için gerçekleştiriyoruz.
Azerbaycan'da önemli insan hakları ihlalleri devam ederken bunların mağdurlarını temsil eden yahut gözaltında işkence ve kötü muamele yapılması karşısında ses çıkaran Azerbaycanlı avukatlar da tehdit ve baskı altındalar.
Azerbaycanlı yetkililer tarafından bağımsız avukatlara uygulanan zulüm ve karşı karşıya bırakıldıkları taciz, ceza yargılaması, barodan ihraç gibi uygulamalar son yıllarda yoğunlaşmıştır. Bu tür uygulamalar ile avukatlar, kamuoyunda bilinen ve özellikle insan hakları ihlalleri ile ilişkili ve politik anlamda hassas davaları yürütmekten engellenmeye çalışılmaktadırlar.
Birleşmiş Milletler Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu’nun Azerbaycan ziyaretinin (29 Eylül 2017) akabinde yayınladığı raporunda, insan hakları savunucularının davalarını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) taşıyan avukatların baro kaydının silindiği yahut çeşitli suçlamalarla tutuklandığı belirtilmiştir.
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatovic, 11 Aralık 2019 tarihli raporunda, yersiz gerekçelerle ve muğlâk kriterlerle avukatların barodan kayıtlarının silinmesi ile sonuçlanan disiplin yaptırımları uygulandığına dikkat çekmiştir. Raporda, disiplin süreçlerinin şeffaf ve adil olmadığı; yakın zamanda barodan ihraç edilen ya da ruhsatları askıya alınan avukatların birçoğunun politik anlamda hassas olarak kabul edilen davalar üzerinde çalıştıkları; disiplin prosedürlerinin, hassas davaları üstlenen avukatları cezalandırmanın bir aracı olarak kullanıldığı izleniminin uyandığı açıklanmıştır.
2019 yılında Uluslararası Barolar Birliği İnsan Hakları Enstitüsü (IBAHRI) Azerbaycan Barosu’nu keyfi gerekçelerle barodan ihraç edilen tüm insan hakları avukatlarının ruhsatlarını derhal iade etmeye ve Azerbaycan’da avukatlık mesleğinin bağımsızlığını baltalamak yerine korumaya çağırmıştır.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (Human Rights Watch), 2019 yılında Azerbaycan ile ilgili tespitlerinde, gözaltında işkence ve kötü muamele, örgütlenme özgürlüğü, avukatların mesleki faaliyetlerine yersiz müdahale ve medya özgürlüğünün önüne geçen kısıtlamalar dahil olmak üzere insan hakları sorunlarının olduğu yerde durduğu vurgulanmıştır.
Bu genel durumun dışında yakın zamandaki gelişmeler Azerbaycanlı avukatların mesleklerini serbestçe yerine getirmelerini engelleyen bir tehdit olarak ortaya çıkmıştır.
Yeni bir yasal düzenleme ile avukatların mesleklerini ifa etmesinin önüne geçilmek için girişimde bulunulmuştur.
Azerbaycan'da 1 Ocak 2018 tarihi itibariyle Hukuk Muhakemeleri Usul Kanunu, İdari Yargılama Usulü Kanunu ve Avukatlar ve Avukatlık Faaliyetleri Hakkında Kanunda (Law № 853-VQD; Law № 854-VQD;Law № 855-VQD) yapılan değişiklikler yürürlüğe girdi. Bu değişiklik ile Azerbaycan Barosu’na (ABA) kayıtlı olmayan avukatlar ile stajyerlerin, avukatlık mesleğini ifa etmelerinin, örneğin mahkemelerde bulunmalarının ve gerçek kişileri temsil etmelerinin önüne geçildi. Gelinen noktada söz konusu bu yeni yasal düzenlemelerin, belirli avukatların ABA üyesi olmasını engellemek ve üye olanların ise üyeliklerini düşürmek için birer araç olarak kullanıldığı ortaya çıktı.
Söz konusu yasa tasarılarına dair kamuoyunda tartışmalar sürerken, bir grup insan hakları avukatı tarafından oluşturulan Avukatlar Grubu (Group of Practicing Lawyers, GPL), ABA üyesi olmayan avukatların Azerbaycan mahkemelerindeki temsil yetkisini ortadan kaldırmayı amaçlayan bu yasa değişikliklerine karşı çıktılar. Avukatlar Grubu, yasa değişikliğine karşı eleştirilerini kamuoyu ile paylaşırlarken grubun üyeleri yazılı sınavda başarılı olmalarına rağmen mülakatlarda elendiler.
24 Ocak 2021 günü gerçekleşen Tehlikedeki Avukatlar Gününde özellikle, Azerbaycanlı avukat ve stajyer avukatlar Elchin Sadigov, Javad Javadov, Nemat Kerimli, Shahla Humbatova, Yalchin Imanov, Elchin Sadigov, Irada Javadova, Nemat Kerimli, Asabali Mustafayev, Fakhraddin Mehdiyev, Agil Layic, Yalchin Imanov, Farhad Mehdiyev, Muzaffar Bakhishov, Khalid Baghirov ve Intigam Aliyev'in ve benzer durumdaki diğer Azerbaycanlı avukatların durumlarına dikkat çekmeyi istiyoruz.
Bu avukatlar, insan hakları ihlalleri ile ilgili soruşturmaları ve davaları takip etmeleri ve bu alanda çalışmaları sebebiyle hedef olmuşlardır ve disiplin uygulamaları veya ceza davaları ile mesleklerini yapmaktan alıkonulmaktadırlar. Bu durum sadece kendilerini değil, serbest olarak avukatlık mesleğini yerine getirmeye çalışan tüm avukatları tehdit etmektedir. Aynı zamanda, tüm vatandaşların koşulsuz olarak avukat yardımından yararlanma hakkı ve adil yargılanma hakkı tehdit altındadır.
Azerbaycan;
-
Avukatlara yönelen baskı ve tehditlere ve keyfi uygulamalara son vermeli ve vatandaşların haklarının güvencesi olan avukatların serbest çalışmalarının önündeki tüm engelleri kaldırmalıdır. Avukatlar barodan ihraç edilme ve hapsedilme gibi haksız ve hukuka aykırı şekilde cezalarla karşılaşmadan mesleklerini ifa edebilmelidirler.
-
Tüm devlet kurumları ve barolar avukatların faaliyetleri sebebiyle tehditten, tacizden ve diğer hukuk dışı müdahalelerden korunmasına ilişkin adımlar atmalıdır.
-
Avukatların ifade özgürlüğünü kısıtlayan etik kurallar değiştirilerek AİHM’in avukatların ifade özgürlüğüne ilişkin içtihatlarına uygun hale getirilmelidir.
-
Azerbaycan Barolar Birliği, ABA, avukatların meslek örgütü olduğunu hatırlayarak meslek örgütü olarak bağımsızlığını tesis edecek adımları atmalıdır. ABA, avukatlık faaliyetinin serbest yürütülmesini tehdit eden ve müvekkillerinin haklarını savunmak için çalışan avukatları baskı altında tutan haksız ve keyfi disiplin uygulamalarını değiştirmelidir.
Azerbaycan'da temel hak ve özgürlüklerin uygulanması için tehditleri göze alarak baskı altında avukatlık faaliyetini sürdürmeye çalışan meslektaşlarımızı selamlıyoruz.
Dünyanın dört bir yanında onlarca ülkedeki diğer meslektaşlarımız ile birlikte yanlarında olduğumuzu duyuruyoruz.