İZMİR BAROSU İNSAN HAKLARI HUKUKU VE HUKUK ARAŞTIRMALARI MERKEZİ YÖNERGESİ
ÖNSÖZ
1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun 76/5. maddesi uyarınca “Barolar; avukatlık mesleğini geliştirmek, meslek mensuplarının birbirleri ve iş sahipleri ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni sağlamak; meslek düzenini, ahlâkını, saygınlığını, hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak, avukatların ortak ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tüm çalışmaları yürüten, tüzel kişiliği bulunan, çalışmalarını demokratik ilkelere göre sürdüren kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.”
Buna göre “hukukun üstünlüğünü, insan haklarını savunmak ve korumak” baroların görevleri arasındadır.
Bu kapsamda, İzmir Barosu İnsan Hakları Merkezi’nin süregelen çalışmaları, bu yönergeyle amaçlanan doğrultuda gözden geçirilerek güncel gereksinimleri karşılayacak şekilde 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun 95/15-21. maddesine dayanılarak işbu yönerge düzenlenmiştir
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Kuruluş
Madde 1: "İzmir Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi'' İzmir Barosu Başkanlığı'na bağlı olarak 1995 yılında kurulmuş olup kısaca İzmir Barosu İnsan Hakları Merkezi ya da İHM olarak adlandırılır.
Amaç
Madde 2: Bu yönerge ile İzmir Barosu bünyesinde kurulan “İzmir Barosu İnsan Hakları Merkezi”nin kuruluşu, örgütlenmesi, görev, yetki, çalışma usul ve esasları düzenlenmektedir.
Dayanak
Madde 3: İşbu Yönerge 07.11.1982 günlü Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu, Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları ve Avukatlık Kanunu Yönetmeliği’ne dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4: Bu yönergede geçen;
a) Merkez: İzmir Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi’ni,
b) Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi: İzmir Barosu İnsan Hakları ve Hukuk Araştırmaları Merkezi’nin çalışmalarından sorumlu olmak üzere İzmir Barosu Yönetim Kurulu üyelerinin kendi içinden belirlediği üye ya da üyeleri,
c) Merkez Müdürü: Merkezin organizasyon ve işleyişi için baro bünyesinde bağlı olarak çalışan hukukçuyu,
ç) Merkez Üyesi: Merkezin çalışmalarını gönüllü olarak yürüten Avukat ve Stajyer Avukatları,
d) Alt Gruplar: Yürütme Kurulu üyelerinden en az birinin koordinatörlüğünde, merkezin amaç ve faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere oluşturulan alt çalışma gruplarını tanımlamaktadır.
İKİNCİ BÖLÜM
MERKEZİN AMAÇ VE GÖREVLERİ
Merkezin Amaçları :
Madde 5: Merkezin amaçları;
a) İnsan hakları alanında ulusal ve uluslararası hukuk ekseninde, insan haklarının tanınması, korunması, uygulanması ve geliştirilmesi açısından mesleki, kuramsal ve uygulamaya yönelik disiplinler arası bir yaklaşımla araştırma ve çalışma yapmak,
b) Avukatlık mesleğinin gelişimi, etkinlik alanının artırılması, meslek pratiğinin bilimsel donanımla yerine getirilmesi için mesleki, kuramsal ve uygulamaya yönelik araştırma ve çalışma yapmak,
c) Ulusal mevzuat ve uluslararası sözleşmeler ile tanımlanmış bulunan insan haklarının teminat altına alınması ve kullanımının güçlendirilmesi için çalışmalar yapmak, bu amaçlar doğrultusunda çalışan diğer barolar, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, eğitim ve öğretim kurumları, meslek odaları, sendikalar ve diğer resmi, özel veya uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği yaparak toplumsal farkındalığın oluşturulmasına ve artırılmasına katkıda bulunmak,
ç) İnsan hakları ihlallerinde ihlalin tespiti, giderilmesi ve önlenmesine yönelik ulusal ve ulusalüstü hukuk çerçevesinde akademik ve uygulamaya yönelik tespit, raporlama, araştırma, eğitim, panel, seminer, sempozyum ve benzeri çalışmalar yapmak; arşiv, kütüphane ve diğer tesisler ile altyapıyı kurmak, yayın faaliyetlerinde bulunmak,
d) Avukatların, stajyer avukatların ve hukukçuların insan hakları alanında yetkinliğinin artırılmasını sağlamak amacıyla meslek içi eğitim etkinlikleri düzenlemek,
e) Amacı ile ilgili gördüğü diğer her türlü iç eğitim, etkinlik, atölye çalışması ve benzeri çalışmalarda bulunmaktır.
Merkezin Görevleri :
Madde 6: Merkez, altıncı maddede belirtilen amaçlarına ulaşmak için aşağıda sayılı çalışmaları ve etkinlikleri temel görevleri olarak kabul eder:
a) İnsan hakları ihlallerinin soruşturma ve kovuşturmasında yargı mekanizmalarının ulusal ve uluslararası mevzuat ile sözleşmelere aykırı uygulamalarının saptanması ve bunların hukuksal takibi,
b) İnsan haklarına aykırı işlem ve eylemler ile ihlale yol açması olası düzenleme ve faaliyetlerin saptanması için veri takibi, anket ve görüşmeler yapılması,
c) İnsan hakları ihlallerinin saptanması ve hukuksal takibi için başvuruların alınması,
ç) İnsan hakları ihlallerinin ve çözüm önerilerinin her yıl en az bir defa raporlanması ve kamuoyuna açıklanması,
d) İnsan haklarının kullanımının güçlendirilmesi için İzmir Barosu bünyesinde bulunan Merkez ve Komisyonlarla eşgüdümlü çalışılması,
e) İnsan hakları ihlallerine karşı müdahalelerin Avukatlık Meslek Kurallarına ve Meslek Etiğine uygun olarak etkin ve pratik bir şekilde yapılabilmesi için çalışmalar yapılması ve Baronun Merkez, Kurul ve Komisyonlarına önerilerde bulunulması,
f) İnsan hakları hukuku alanında yargı süjeleri, kolluk ve diğer idari ve adli görevlilerin eğitiminde İzmir Barosu’nun etkin katılımının sağlanmasına yönelik faaliyetlerde bulunulması,
g) Merkezin amacı ile ilgili görülen her türlü iç eğitim, etkinlik, atölye çalışması ve diğer çalışmaların yapılması.
6.2. (Ek; Yönetim Kurulunun, 19/04/2022 tarih ve 41/42 sayılı kararı)
İzmir Barosu İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi görevlerini yerine getirirken 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak hareket eder.
Bu bağlamda Merkez aşağıdaki ilkelere uygun hareket etmekle yükümlüdür.
a) Kişisel verileri hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun işleme,
b) Kişisel verileri doğru ve gerektiğinde güncel tutma,
c) Kişisel verileri belirli, açık ve meşru amaçlar için işleme,
ç) Kişisel verileri işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü işleme,
d) Kişisel verileri ilgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre
kadar muhafaza etme,
e) Kişisel veri sahiplerini aydınlatma ve bilgilendirme,
f) Kişisel verilerin muhafazasında gerekli olan teknik ve idari tedbirleri alma,
g) Kişisel verilerin işleme amacının gereklilikleri doğrultusunda üçüncü kişilere
aktarılmasında ilgili mevzuata uygun davranma,
ğ) Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesine ve korunmasına gerekli hassasiyeti gösterme.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MERKEZİN YAPILANMASI
Merkezin Organları:
Madde 7: İnsan Hakları Hukuku ve Hukuk Araştırmaları Merkezi’nin organları şunlardır:
a) Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi
b) Merkez Müdürü
c) Yürütme Kurulu
ç) Alt Çalışma Grupları
d) İşkenceyi Önleme Grubu
a) Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi: İzmir Barosu Yönetim Kurulu üyelerinin kendi içinden belirlediği üye ya da üyeler İzmir Barosu İnsan Hakları ve Hukuk Araştırmaları Merkezi'nden sorumlu olur, merkez yürütme kurulunun doğal üyesidirler, Merkezin iç işleyişinin koordinasyonu ile Yönetim Kurulu, diğer merkezler ve ilgili baro birimleri arasındaki iletişimini ve koordinasyonunu sağlar. Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi, İHM Yürütme Kurulu'nun doğal üyesidir.
b) Merkez Müdürü: Merkez bünyesinde tam zamanlı olarak danışmanlık hizmeti vermek, Merkezin amacı doğrultusunda gerekli çalışma programlarının hazırlanması, projelendirilmesi ve yürütülmesini sağlamak, her takvim yılı sonunda o yıla ait etkinlik raporunu Yürütme Kurulu ile birlikte hazırlamak ve Baro Yönetim Kuruluna sunmak, Merkezce takip edilen davaların tasnifini yapmak, Merkez tarafından takip edilen dava dosyalarının evrak işlemlerini takip etmek, Merkezin amaçları doğrultusunda yapılacak çalışmaları koordine ederek ilgili kurum, kuruluş, kişi veya birimlerle iletişim ve koordinasyonu sağlamak, Merkezin çalışma alanı ile ilgili olarak İzmir Barosu Yönetim Kurulu’nun vereceği diğer işleri yürütmek üzere alanında uzman ve en az bir yabancı dile çok iyi hakim bir hukukçu görevlendirilir.
Merkez Müdürü, Yürütme Kurulunun doğal üyesidir; görevlerini yerine getirirken Merkez Yürütme Kurulu ile hareket eder ve Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi ile birlikte çalışmaların eşgüdümünü sağlar.
c) Yürütme Kurulu: Merkezin amaç ve faaliyetlerini yürütmek üzere genel üye toplantılarının gündemini oluşturmak, gündem önerilerini almak, genel üye toplantısı ile alınan kararların uygulanmasını yürütmek, Merkezin alt gruplarının çalışmalarını koordine etmek ve eşgüdümü sağlamak, alt gruplara çalışmalarında önerilerde bulunmak, yıllık etkinlik ve izlem raporu hazırlamak ve yayınlamak, kütüphane, arşiv, veri tabanı ve benzeri faaliyetlerin hayata geçirilmesini ve güncellemelerini sağlamak, Baronun diğer Merkez ve Komisyonları ile birlikte çalışmalar yapmak ve yapılan çalışmaları koordine etmek için Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi ve Merkez Müdürü hariç olmak üzere, Merkez üyelerinden seçilecek yedi asil, yedi yedek üyeden oluşur.
Yürütme Kurulu Üyeleri her yıl Ocak ayının ilk haftasında yapılacak seçimle, Merkez üyeleri arasından belirlenen adaylar içinden, Merkez üyeleri tarafından seçilir. Seçilen Yürütme Kurulu üyelerinin görev süresi 1 (bir) yıldır. Seçim tarihinden en az 2 (iki) hafta öncesinden her türlü iletişim aracı ile Yürütme Kurulu Üyeliği için seçim duyurusu yapılır.
Yürütme Kurulu Üyeleri kendi içinde iş ve görev paylaşımı yapabilir.
Yürütme Kurulu Üyelerinin, kurul toplantılarına katılımı zorunludur. 6 (altı) ay içinde mazeretsiz olarak üç toplantıya gelmeyen Yürütme Kurulu Üyesinin üyeliği kendiliğinden sona erer ve yedek üyelerden sıradaki kişi Yürütme Kurulunun yapacağı ilk toplantıya yazılı olarak davet edilir. Yedek üye, yerine geldiği üyenin görev süresini tamamlar.
Yürütme Kurulu, olağan olarak her ayın ilk haftası toplanır, gerek görüldüğü takdirde olağanüstü toplantı yapılabilir.
Her olağan toplantıda bir yazılı tutanak düzenlenir ve ayrıca katılanların imzası alınır.
Karar almada ilkesel olarak konsensüs yöntemi temel olmakla birlikte konsensüse ulaşılmadığı hallerde kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır.
Kurul üyelerinin herhangi biri, yazılı başvuru ile Yürütme Kurulunu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Yürütme Kurulu, başvuru tarihinden itibaren en geç 7 (yedi) gün içinde bu talebi yerine getirmek zorundadır.
Yürütme Kurulunun toplantıları genel üyelerin katılımına açıktır, toplantılar birlikte yapılır.
Genel Üye Toplantısı
Madde 8: İnsan Hakları Merkezi’nin amaç ve faaliyetleri kapsamında ayda iki defa gündemli olarak genel üye toplantısı gerçekleştirilir. Merkez üyelerinin gündem önerme hakları vardır.
Toplantıda gündemdeki konular görüşülür, varsa yeni gündem önerileri alınır, çözüm önerileri geliştirilir. Genel Üye Toplantısında görüşülen konular ve kararlar hakkında toplantı tutanağı tanzim edilerek bunlar imza altına alınır. Karar almada ilkesel olarak konsensüs yöntemi temel olmakla birlikte konsensüse ulaşılmadığı hallerde kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır.
İşkenceyi Önleme Grubu
Madde 9 : İşkence ve Diğer Zalimane, Gayrıinsani veya Küçültücü Muamele veya Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve ekleri başta olmak üzere ulusal ve uluslararası mevzuatta yer alan işkencenin ve kötü muamelenin önlenmesine ilişkin düzenlemelerin hayata geçirilmesi ile işkence iddialarının etkin bir şekilde soruşturulması ve cezalandırılması amacıyla çalışmalar yapmak, işkence ve kötü muamelenin önlenmesine dönük farkındalık yaratacak şekilde kuramsal ve uygulamaya yönelik gerek mesleki gerekse disiplinler arası bir yaklaşımla inceleme, araştırma, raporlama, eğitim ve sair çalışmaları yapmak ve işkence mağdurlarına hukuksal destek vermek için kurulan alt gruptur. İşkenceyi Önleme Grubu, çalışmalarını kendi iç yönergesi yürütür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SON HÜKÜMLER
Yürürlük
Madde 10: Bu yönerge ile önceki yönergeler yürürlükten kalkmış olup, İzmir Barosu Yönetim Kurulu'nun 02.07.2019 Tarih ve 41/28 Sayılı kararı ile kabul edilmiş ve aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Madde 11: İşbu yönerge hükümlerini İzmir Barosu Yönetim Kurulu yürütür.
GEÇİCİ MADDE 1:
İş bu yönergenin yürürlüğe girmesinden sonra, yönerge hükümlerine göre bir ay içinde seçilecek Yürütme Kurulu, 2020 yılı Ocak ayında yapılacak olağan seçime kadar görev yapar.
GEÇİCİ MADDE 2:
Merkez Müdürünün niteliğiyle ilgili olarak belirtilen ve işbu yönergenin 7/b maddesinin son cümlesinde anılan “alanında uzman ve en az bir yabancı dile çok iyi hakim” olma vasfı yönergenin kabulü sırasında görev yapan Merkez Müdürünün herhangi bir nedenle görevine devam edememesi halinde yapılacak yeni görevlendirme ile sonraki tüm görevlendirmelerde dikkate alınacaktır. Madde 7/b’nin son cümlesinde yer alan nitelikler, yönergenin yürürlüğe girdiği tarihte görev yapmakta olan Merkez Müdürü için geçerli değildir.