İzmir Barosu tarafından “Sanat, Kültür ve Reklam Faaliyetlerinde Çocukların Çalıştırılması” başlıklı bir çalışma gerçekleştirildi. 10 Şubat 2017 günü İzmir Barosu Av. Nevzat Erdemir Konferans Salonu’nda yapılan çalışmanın moderatörlüğünü İzmir Barosu üyesi Av. Neşem Koygun Batur yaparken, Oyuncular Sendikası Genel Başkanı Meltem Cumbul, Oyuncular Sendikası Genel Koordinatörü Yeşim Girgin ve Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Canan Ünal konuşmacı olarak katıldılar.
Açılış konuşmasını yapan İzmir Barosu Başkanı Av. Aydın Özcan, günümüzde giderek artan sayıda çocuğun medya sektöründe özellikle reklam ve televizyon dizilerinde ya da filmlerde rol aldığını ifade ederek bu sektörde çocukların çalıştırılmasına yönelik olarak toplumun ve devletin bakış açısının diğer çocuk işçilere bakış açılarından oldukça farklı olduğunu söyledi. “Toplumun büyük çoğunluğunda çocukların çalıştırılmasına karşı sivil bir hassasiyetten söz edebilecekken, çocukların oyuncu olarak çalışması insanların geneli tarafından eleştirilmemekte, bu durumu sempati ile karşılamaktadır” diyen Özcan bu yüzden oyuncu çocukların harcadıkları emeğin, yaptıkları işin niteliğinin ve hangi koşullarda çalıştırıldıklarının gözden kaçtığını ifade etti.
Çocuk işçiliğinin kökeninin tarihin ilk dönemine kadar dayandığını ve hem dünyada hem ülkemizde kronikleşmiş bir insan hakları sorunu haline geldiğini dile getiren Av. Aydın Özcan, “İnsan hakları belgelerinin ortak amacı, çocuk işçiliğini tamamen sonlandırmaktır. Ancak, bu amaca kısa vadede ulaşılması mümkün gözükmediğinden ilk aşamada çocukların ekonomik sömürüye maruz kalmamaları, tehlikeli işlerde çalıştırılmamaları, eğitimlerinin, sağlıklarının ve gelişimlerinin zarar görmemeleri hedeflenmiştir” dedi.
“Ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere karşın çocuk işçiliği ile mücadele ancak bilimsel ve özgür eğitim olanağını sağlayacak katılımcı, demokratik ve çağdaş zorunlu eğitim sistemi ile mümkün olacaktır” diyen Özcan, çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılması ve çocuğun korunmasının mümkün olabilmesi için sosyal devlet ilkesi gereğince öncelikle yapılması gerekenin çocuğun eğitim hakkının teminat altına alınması olduğunu belirtti.
Baro olarak çocuk hakları konusunda çok hassas davrandıklarını ve çocukların mağdur olarak yer aldığı tüm davalara katıldıklarını söyleyen Özcan, İzmir Barosu tarafından İzmir Adliyesi içerisinde 14 Şubat 2017 günü Çocuk Hakları Merkezi'ni açacakları ifade etti.
İzmir Barosu Çocuk Hakları Merkezi Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Av. İlke Erol ise yapmış olduğu konuşmada çocuk haklarının tarihsel gelişiminden bahsederek Çocuk Hakları Sözleşmesine vurgu yaptı. Sözleşme’nin öncelikle ana babaya olmak üzere, ailelere, topluluklara, gençlere, öğretmenlere, sağlık çalışanlarına, emniyet görevlilerine, hükümetlere, devlete, bir başka deyişle en sade vatandaştan en üst düzey yönetime kadar her kişi ve kuruma çocuklarla ilgili sorumluluklar yüklediğini ifade eden Av. İlke Erol “Oyuncular Sendikası Girişimi”nin oyunculuk mesleğinin Türkiye’de hak ettiği standartlara gelebilmesi için bir sendikaya ihtiyaç olduğunu düşünen oyuncuların başlattıkları bir girişim olduğunu ifade ederek 'Bu Sette Çocuk Var' kampanyası ile de çocuk oyuncuların haklarına dikkati çekildiğini söyledi.
Oyuncular Sendikası Genel Başkanı Meltem Cumbul ve Oyuncular Sendikası Genel Koordinatörü Yeşim Girgin birlikte yaptıkları sunumda “Bu sette çocuk var” kampanyasıyla çocuk oyuncu konusunda bilinçlendirme çalışmaları yaptıklarını belirterek, çocuk oyuncuların çalışma koşullarını belirleyecek olan yönetmeliğin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hala çıkarılmamasını eleştirdiler. Çocuk işçi çalıştırma kuralları konusunda görüşlerini aktaran konuşmacılar şunları söylediler:
"Yurtdışında daha küçük çocuklar çalıştırılıyor ama orada ciddi anlamda denetim ve yaptırım ile çok caydırıcı cezalar var. Biz de ise cezaların caydırıcı hiçbir yanı yok. Yetişkinler için bile çalışma koşulları çok zor. Senaryo gereği şiddet içeren, kaos içeren, kavga içeren sahneler olacaksa, reji çocuğun bu ortamdan etkilenmeyeceği sahneler hazırlayacak. Ama bu sette gerçekleşmiyor."
Sendika olarak hiçbir çocuk gece çalıştırılamaz şeklindeki taleplerinin kabul edildiğini ancak çalışma süresinin çocuğun evden çıkma saatinden başlaması gerektiğini şeklindeki taleplerinin kabul edilmediğini söyleyen Cumbul ve Girgin, “bizim sektörde en çok bekleme sete gelince oluyor. Çalışma saatinin 'evden yola çıkınca' olarak yer alması gerekiyor" dediler.
Oyuncular Sendikası Genel Başkanı Meltem Cumbul, üç yaş sınırının biran önce çıkarılması gerektiğini belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hazırlanmakta olan yönetmelik için sektör çalışanları, çocuk gelişimciler, psikologlar, çocuk oyuncular ve aileleri ile ayrı ayrı gerçekleştirdiğimiz toplantılar sonucunda teklif ettiğimiz asgari yaş, üçtür. Yani üç yaşından küçük hiçbir çocuğun setlerde yer almaması gerekir. Bu sadece bizim görüşümüz değil, çocuk gelişimcilerin yanı sıra proje paydaşlarımızın da desteklediği, çocuklar için olması gereken, tavsiye görüştür. Tüm görüşmeler bu yaş sınırı üstünden yapılmış olmasına karşın yönetmeliğin son taslağında, asgari yaş daha önce hiç gündeme dahi gelmemiş olan 'üç ay' teklif edilmiştir. Teklif bu hali ile kabul edilirse üç aylık bebekler dahi setlerde çalıştırılabilecek. Bizler Oyuncular Sendikası olarak, her halükarda asgari üç yaşından küçük hiçbir çocuğun, hiçbir koşulda, hiçbir gerekçe ile çalıştırılmaması gerektiğini dün olduğu gibi bugün de mümkün olan en yüksek sesle savunmaya devam edeceğiz."
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Canan Ünal ise dünyadaki çocuk işçi sayısının boyutlarına dikkat çekerek çocuk işçilerin yarıdan fazlasının tehlikeli işlerde çalıştığını ifade ederek Sanat, Kültür ve Reklam Faaliyetlerimde Çocukların Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Taslağına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.